Tai biến là căn bệnh nguy hiểm, để lại nhiều biến chứng nếu như không kịp thời can thiệp giờ vàng hoặc có biện pháp phục hồi chức năng tích cực. Dưới đây, chúng tôi hướng dẫn người không may bị tai biến về các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến để người bệnh có thể tự thực hành tại nhà khá đơn giản nhưng mang tới hiệu quả cao. 

Hướng dẫn các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến cơ bản tại nhà

Có một câu hỏi mà nhiều người thắc mắc là có phải toàn bộ người tai biến đều có khả năng phục hồi được sức khỏe hay không? 

Câu trả lời là tùy thuộc vào mức độ của bệnh, nỗ lực tập luyện phục hồi chức năng của mỗi người. Ví dụ: người còn ở độ tuổi trẻ trung, bị mức độ nhẹ, chỉ bị liệt nửa người và chăm chỉ tập luyện thì khả năng phục hồi khá cao. 

Còn người vỡ mạch máu não, tuổi già sức yếu, tâm lý tiêu cực, ít dành thời gian và tâm huyết cho việc tập luyện thì khả năng phục hồi chậm và thấp hơn. 

Nói chung, tinh thần lạc quan, quyết tâm của người bệnh và sự hỗ trợ nhiệt tình của người thân là chìa khóa quan trọng để người mắc tai biến kiên trì đẩy lùi căn bệnh này. 

Dưới đây là các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến được nhiều cơ sở y tế khuyến cáo người tai biến nên tự tập luyện hằng ngày tại nhà. 

Bài tập về tư thế nằm và lăn trở người bệnh 

Với bài tập này, người thân của người bệnh cần hỗ trợ ở giai đoạn đầu, giúp người bệnh xoay người đổi tư thế nằm cho đỡ mỏi. Sau đó hỗ trợ lăn trở bằng cách lăn từ bên liệt sang bên lành, để tay lành vào tay bị liệt, rồi tiến hành gập gối và háng bên bị liệt lại; dùng tay khỏe kéo tay bị liệt sang phía đó, đồng thời, đẩy hông xoay về phía bên khỏe. Ngoài ra, có thể để người bệnh lăn sang bên liệt bằng cách nâng cao chân và tay lành lên, hướng về phía bị liệt rồi xoay thân sang phía đó luôn là được. 

Bài tập hỗ trợ sinh hoạt hàng ngày 

Đây là một trong các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến mà người bệnh cần người thân hỗ trợ. Những công việc vệ sinh cá nhân đơn giản hằng ngày vốn dễ dàng với người bình thường nhưng với người bệnh thì cần phải từ từ tập luyện. Bắt đầu với bài tập mặc áo, xỏ tay vào bên tay khỏe trước rồi từ từ xỏ vào bên đang liệt. Sau đó tập cởi áo theo thứ tự ngược lại, cởi tay bị liệt trước rồi cởi tay lành sau. Các hoạt động như chải đầu, đánh răng, rửa mặt, uống nước… cũng cần thời gian luyện tập khéo léo, nhẹ nhàng, kiên trì. 

Bài tập đứng và thăng bằng 

Hầu hết ai bị tai biến, phải nằm/ngồi một chỗ cũng đều khao khát có thể tự đứng dậy trên đôi chân mình, giữ thăng bằng và tự di chuyển được. Người nhà người bệnh cần tích cực hỗ trợ người bệnh tập bài tập này bằng cách tập duỗi ra và gấp lại phần khớp gối, khớp háng bên chân bị liệt. Sau đó từ từ tập ngồi và đứng lên. Khi đã đứng được rồi thì người bệnh tiếp tục tập đứng thẳng người, dàn đều trọng lượng cơ thể sang 2 bên và chậm rãi quay đầu lần lượt nhìn ra phía sau 2 bên vai. Tập nghiêng người, đưa 2 tay lần lượt lên trên cao, rồi đưa sang trái, sang phải, chú ý giữ thăng bằng cơ thể trong lúc tập các động tác tay. Khi đứng vững vàng rồi thì sẽ tập đi bộ từng chút một, ít nhất là 15 - 20 phút mỗi ngày, tập đều đặn. 

Bài tập đi bộ 

Đây là một trong số các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến rất quan trọng, cần thiết cho những người bị tai biến. Người nhà giúp đỡ người bệnh trong quá trình tập đi bộ thời gian đầu. Sau đó người bệnh có thể tự tập với nạng. Kiên trì tập thì người bệnh có thể tự đi được (tùy theo mức độ bệnh). 

Các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến - người bệnh tự vận động 

Thứ nhất là bài tập đưa tay lên đầu. Người bệnh đan bàn tay lành vào bàn tay liệt, giơ 2 tay đan lên cao phía trên đầu, giữ sao cho phần khuỷu tay ở ngang phần tai rồi hạ tay dần về vị trí cũ. 

Thứ hai là bài tập nâng mông lên cao. Để thực hiện bài tập này, người bệnh nằm thẳng trên giường, hai tay để song song xuôi theo thân mình. Hai chân đặt sát cạnh nhau, từ từ gấp chân lại và dần nâng hông lên cao, giữ thật lâu trong khả năng của mình. Lặp lại liên tục khoảng 10 - 15 lần mỗi lượt tập. 

Bài tập phục hồi các cơ bên liệt 

Người bệnh có thể tập tay bị liệt thông qua những động tác đơn giản như gập vào và duỗi ra cánh tay, tắt và bật công tắc điện liên tục, kéo ra/ đóng vào ngăn tủ… 

Người bệnh tập chân bằng cách vắt chéo chân lành sang chân bị liệt rồi giữ tư thế đó trong khoảng 5 phút hoặc cho tới lúc mà chân liệt đỡ run, giật thì dừng lại. 

Để tập cho phần cổ, người bệnh cố ngồi dậy từ từ rồi tiến hành quay cổ sang trái, sang phải, gập cổ xuống, ngửa cổ lên… 

Bài tập nói

Có tới 20% người bệnh bị tai biến sẽ mất tiếng nói hoặc ảnh hưởng khả năng nói, thế nên, người nhà hãy động viên người bệnh tập đếm số, đọc bảng chữ cái… Rồi sau đó nâng cao độ khó, hỏi người bệnh các đồ vật xung quanh nhà, tập đọc đoạn văn từ ngắn tới dài. 

Một số lưu ý về các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến

Quá trình luyện tập để phục hồi chức năng sau tai biến là một hành trình dài, bên cạnh việc quyết tâm, cần phải có sự chú ý về nguyên tắc khoa học để đảm bảo việc luyện tập mang lại sự hiệu quả và an toàn. Dưới đây là một số nguyên tắc mà người bệnh và người thân của người bệnh cần lưu tâm trong quá trình luyện tập các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến 

Loại bỏ nguy cơ gây tai biến 

Khi cảm thấy bản thân có những dấu hiệu và nguy cơ mắc các bệnh là tiền thân của một cơn tai biến, ví dụ như huyết áp cao, tim mạch, đái tháo đường, rối loạn nhịp tim… thì cần tới ngay cơ sở y tế để gặp các y bác sĩ, kiểm tra và thăm khám, can thiệp kịp thời. 

Việc phục hồi chức năng cần kiên trì và thường xuyên 

Các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến yêu cầu có sự kiên trì, nỗ lực rất lớn của người bệnh. Thời gian đầu mới tập, có thể dễ nản vì khó khăn, vì đau nhưng theo thời gian, sự quyết tâm sẽ mang tới kết quả tốt. Đặc biệt, sự động viên, khuyến khích của người thân của người bệnh có vai trò quan trọng trong quá trình luyện tập, phục hồi của người bệnh. Sự ghi nhận kịp thời những cố gắng của người bệnh là cần thiết. 

Vị trí đặt giường bệnh 

Nên đặt giường bệnh tại nơi có vị trí thoáng mát, sạch sẽ, có ánh sáng (tự nhiên/nhân tạo); tránh nơi u tối, bí bách ảnh hưởng tâm trạng của người bệnh, khiến quá trình tập luyện của người bệnh khó khăn. 

Cân nhắc đầu tư giường có đệm tre, đệm hơi hoặc đệm nước để tránh việc người bệnh nằm lâu bị hăm, lở loét da. 

Quan sát người bệnh khi luyện tập 

Thời gian đầu người bệnh mới tập nên liên tục cần có người thân bên cạnh để hỗ trợ, giúp đỡ và động viên kịp thời. Người bị nặng, bị liệt nhiều, liệt lâu năm cũng cần có người thân hỗ trợ giúp đỡ mỗi khi tập các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến. Ở giai đoạn sau, khi người bệnh đã quen với các bài tập hoặc khi người bệnh bị liệt nhẹ thì có thể tự thân tập luyện, đề cao tính tự giác, chủ động. 

Chú ý đến chế độ dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng cũng là một phần quan trọng hỗ trợ tích cực quá trình phục hồi chức năng của người bệnh bị tai biến. Chú ý đa dạng menu đồ ăn đủ các nhóm dưỡng chất, chế biến ưu tiên cách thức như ninh, hầm, kho… để thức ăn được nấu chín nhừ mềm, tốt cho quá trình tiêu hóa và hấp thụ của người bệnh bị tai biến. Nguyên liệu chế biến món ăn cần đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Ngoài ra, hạn chế ăn các món chiên, rán nhiều mỡ, đồ ăn đóng hộp, nhiều chất bảo quản hoặc đồ uống có cồn, có gas… 

Trên đây là những thông tin về các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến và những lưu ý cho người bị tai biến trong suốt quá trình tập luyện. Hy vọng bài viết mang lại thông tin hữu ích cho mọi người, giúp mọi người phục hồi lại sức khỏe, chức năng một cách an toàn, hiệu quả.

Hãy đến với Bệnh viện Y Dược cổ truyền và Phục hồi chức năng tỉnh Phú Thọ để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất có thể cải thiện tình trạng bệnh sớm nhất!

️ Cùng theo dõi fanpage: Bệnh viện Y Dược cổ truyền và Phục hồi chức năng tỉnh Phú Thọ để hiểu thêm về những bệnh lý cấp thiết và cách điều trị bệnh hiệu quả nhé!

Liên hệ hotline 02106.263.263 để được tư vấn và đặt lịch khám.